Čuvajmo naše posebnosti

Kompanija PS Fashion zaključila je ugovor o donatorstvu sa Institutom za šumarstvo u okviru višegodišnjeg projekta čiji je cilj očuvanje genofonda Pančićeve omorike i piramidalne jele, dve endemske i ugrožene vrste koje predstavljaju prirodne simbole Srbije.

Decenijama nijedna institucija nije sistematski radila na očuvanju piramidalne jele i Pančićeve omorike. Uz podršku PS Fashion-a, Institut za šumarstvo uspeo je da pokrene proces koji vraća ravnotežu našim šumama i čuva biološku raznolikost Srbije.

Specijski diverzitet naših šuma se povećava, a sa njim i njihova stabilnost i otpornost. Ovaj projekat nije samo čin pošumljavanja – to je ulaganje u budućnost prirode i generacija koje dolaze.

Projekat finansiramo od prihoda dobijenih prodajom papirnih kesa u maloprodajnim objektima.

Zašto Pančićeva omorika i piramidalna jela?

Piramidalna jela je jedinstvena kraljica Pešterske visoravni. Raste u blizini Sjenice, gde postoji svega pet primeraka ove izuzetne vrste. Pronađena je još sredinom XIX veka, i to samo na još dva mesta u svetu – u Nemačkoj i Francuskoj.
Predstavlja poslednji fragment nekadašnjih prostranih šuma Peštera. Njeno očuvanje znači očuvanje dela iskonske prirode Srbije.

Pančićeva omorika, endemit Balkanskog poluostrva, jedinstveni je „živi fosil“ svetske flore. Ova vrsta potiče iz perioda dinosaurusa i opstala je kroz ledena doba do današnjih dana.
Prirodno stanište Pančićeve omorike nalazi se u kanjonu reke Drine, Nacionalnom parku Tara i kanjonu Mileševke, ali je njena brojnost u stalnom opadanju zbog klimatskih promena, bolesti i degradacije staništa.

Tok i faze projekta

Saradnja PS Fashion-a i Instituta za šumarstvo planirana je kao višegodišnji projekat koji se odvija u pet ponavljanih faza:

1. Sakupljanje semena – branje šišarica u optimalnom periodu, odmah po sazrevanju

2. Dorada semena  – čišćenje i priprema za setvu

3. Proizvodnja kontejnerskih sadnica

3. Podizanje semenske plantaže u eksperimentalnim uslovima

4. Pošumljavanje – sadnja na različitim terenima na površini od oko 4 hektara

Sve aktivnosti se sprovode u kontrolisanim uslovima, a proces proizvodnje i pripreme sadnica za sadnju traje oko tri godine. Sadnice se zatim prenose u prirodno okruženje, na pažljivo odabrane lokacije koje ispunjavaju ekološke kriterijume za svaku vrstu.

Rezultati projekta – konkretni koraci za obnovu šuma Srbije

Nakon tri godine provedene u kompleksnom procesu proizvodnje semena i pripreme sadnica, ponosno ističemo sadnju 450 piramidalnih jela na planini Goč, kao i obnovu prirodnih staništa na Javoru.
Piramidalna jela spada u ugrožene biljne vrste i izuzetno značajne raritete, a uz podršku PS Fashion-a Institut za šumarstvo uspeo je da započne obnovu i povećanje njene brojnosti, koje nastavlja i u narednim godinama.

U rasadniku u Ivanjici trenutno se nalazi oko 500 sadnica piramidalne jele nastalih kalemljenjem, spremnih za jesenju sadnju, kao i oko 5.000 sadnica uzgojenih iz semena, koje se dodatno ispituju kako bi se potvrdile karakteristike vrste. Svake godine sadiće se po 500 novih sadnica na Goču, Javoru i Goliji, kako bi se smanjio rizik od potpunog nestanka vrste usled požara i drugih prirodnih nepogoda.

U rasadniku se trenutno nalazi i oko 11.000 sadnica Pančićeve omorike proizvedene iz semena i dodatna količina dobijena kalemljenjem. Proces razvoja je izuzetno složen i spor – od trenutka proizvodnje do sadnje i potpunog ukorenjavanja protekne tri do pet godina. Tokom proleća i jeseni naredne godine planirana je sadnja oko 12.000 mladih biljaka na odabranim lokacijama širom Srbije.